Σχολική
ετοιμότητα. Είναι ένα παιδί έτοιμο να φοιτήσει στο Δημοτικό σχολείο;
Νικολάου Βίκυ, ψυχολόγος -ψυχοθεραπεύτρια
Για να θεωρείται ότι
ένα παιδί μπορεί εύκολα να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της σχολικής φοίτησης
πρέπει να έχει ετοιμότητα σε συγκεκριμένους τομείς ανάπτυξης. Αυτό προϋποθέτει
μια σύνθετη λειτουργία, η οποία αφορά την γνωστική, την αναγνωστική, τη
γραφική, την γλωσσική, την κινητική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού.
Αρχικά ένα παιδί
πρέπει να μην αντιμετωπίζει καμία δυσκολία στην άρθρωση, να έχει καθαρή ομιλία, να έχει κατακτήσει όλα τα φωνήματα
και τα συμφωνικά συμπλέγματα.
Το λεξιλόγιό του να είναι αντίστοιχο της
χρονολογικής του ηλικίας. Να κατηγοριοποιεί
(φρούτα, ζώα, επαγγέλματα κ. α.) και να τα ομαδοποιεί. Να αναγνωρίζει τις
εποχές, τις ημέρες της εβδομάδας,
Να μπορεί να
περιγράψει μια απλή εικόνα και μια σύνθετη με λίγα και πολλά αντίστοιχα
ερεθίσματα. Να μπορεί να βάλει στη σωστή σειρά μια ιστορία με βάση τα γεγονότα.
Να μπορεί να αφηγηθεί αυτή την ιστορία ή πώς πέρασε την μέρα του. Να έχει
δηλαδή ανεπτυγμένο τον περιγραφικό και
αφηγηματικό λόγο.
Χρειάζεται να έχει
ατακτήσει την ακουστική και οπτική διάκριση
και την φωνολογική ενημερότητα των
ήχων. Πιο συγκεκριμένα, πρέπει να
βρίσκει αν δύο λέξεις είναι ίδιες ή διαφορετικές (π.χ. βάρος – φάρος), να
βρίσκει τον αριθμό των λέξεων σε μια πρόταση, τον αριθμό των συλλαβών σε μια
λέξη, να ενώνει συλλαβές σε λέξεις, να αναλύει τις λέξεις σε φωνήματα (π.χ.
μήλο = μ – η - λ – ο) κ.τ.λ.
Στις γραφοκινητικές δεξιότητες να γράφει το όνομα
του με σωστή λαβή του μολυβιού, να μπορεί να αντιγράφει σχήματα, μικρές λέξεις,
να γράφει τους αριθμούς από το 1 -10, να μπορεί να ζωγραφίζει έναν
άνθρωπο, ένα σπίτι και ένα δέντρο, να
μπορεί να προσθέτει και να αφαιρεί χρησιμοποιώντας τις έννοιες βάζω – βγάζω.
Στις κινητικές δεξιότητες ένα παιδί πρέπει
να μπορεί στο παιχνίδι να ισορροπεί, να χοροπηδάει από το ένα πόδι στο άλλο, να
χρησιμοποιεί με ευκολία κούνια, τσουλήθρα, τραμπάλα, να χειρίζεται την μπάλα,
να μπορεί να υπάρχει σε ομάδα ποδοσφαίρου, μπάσκετ ή κάποια άλλη.
Ένα παιδί που έχει
κατακτήσει το κινητικό κομμάτι μπορεί να είναι αυτόνομο και στην
αυτοεξυπηρέτησή του. Μπορεί να ντύνεται ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, να
διασχίζει δρόμο με προσοχή, να ετοιμάζει απλά γεύματα, να κάνει μπάνιο μόνο
του, να δένει κορδόνια.
Στη συναισθηματική ανάπτυξη να μπορεί να
οριοθετείται σε κανόνες τάξης, να ακολουθεί πρόγραμμα, να είναι κοινωνικό και
να προσαρμόζεται εύκολα σε διαφορετικές καταστάσεις. Κοινωνικά ένα εξάχρονο
παιδί είναι σε θέση να δημιουργεί φιλίες όχι μόνο μέσα από το παιχνίδι, αφού
αυτό έχει ήδη κατακτηθεί, αλλά και μέσα από συζητήσεις με συνομιλήκους. Μπορεί
να εκφράζει τα συναισθήματά του και να κατανοεί τα συναισθήματα των άλλων,
μπορεί να παρηγορεί, να επιλέγει φίλους, μοιράζεται παιχνίδια. Λίγο πολύ
συμπεριφέρεται κοινωνικά όπως ένας υγιής κοινωνικά ενήλικας.
Αυτοί οι βασικοί
τομείς ανάπτυξης όταν έχουν κατακτηθεί διευκολύνουν την προσαρμογή του παιδιού
σε ένα νέο εκπαιδευτικό περιβάλλον και εξασφαλίζουν ότι θα ανταποκριθεί σε
όποια δυσκολία με περισσότερη προσπάθεια. Σε αντίθετη περίπτωση χρειάζεται κατάλληλη αξιολόγηση από έναν
ειδικό για να δερευνηθούν οι τομείς ανάπτυξης στους οποίους μειονεκτεί το παιδί
και να προετοιμαστεί κατάλληλα.